Sprawa wydaje się oczywista: liceum to po niemiecku Lyzeum, a gimnazjum to Gymnasium. Jeśli jednak użyjemy takiego dosłownego tłumaczenia, to w niemal każdym przypadku Niemiec nie zrozumie dokładnie, co mamy na myśli. Wynika to z faktu, że niemiecki system szkolnictwa znacząco różni się od polskiego.
W II Rzeczpospolitej funkcjonowały ośmioklasowe gimnazja, do których uczęszczali uczniowie w wieku od 10 do 18 lat, co stanowi kalkę pruskiego systemu i odpowiada mniej więcej niemieckiemu Gymnasium. W Niemczech Gymnasium obejmuje 8 lub 9 klas, przy czym współcześnie rozróżnia się trzy etapy: Unterstufe (klasy 5-7), Mittelstufe (klasy 8-10) oraz Oberstufe (klasy 11-13). Gimnazja wprowadzone w Polsce w roku 1999 (które niedawno zlikwidowano) obejmowały jednak tylko trzy klasy dla młodzieży w wieku 13-16 lat. Jak poradzić sobie przy tłumaczeniu tego typu rozbieżności?
Odpowiedź w przypadku niemieckiego Gymnasium tłumaczonego na język polski jest prosta, szczególnie, gdy nasze dziecko jest starsze, bo możemy po prostu powiedzieć „liceum”. Wszyscy zrozumieją, że chodzi o szkołę ponadpodstawową, która z reguły kończy się egzaminem maturalnym. Jeśli mamy na myśli polskie „gimnazjum” utworzone po 1999 roku, to powinniśmy użyć słowa Mittelschule, aby podkreślić, że chodzi o szkołę „pośrednią”, w której matura nie jest egzaminem końcowym.
Czy z kolei polskie „liceum” można tłumaczyć jako Gymnasium? To zależy od kontekstu, bezpieczniejsze jest użycie zbiorowego słowa Oberschule, oznaczającego po prostu szkołę ponadpodstawową, oraz dodanie drugiego członu i przypisu wyjaśniającego. Mamy przecież w polskim systemie różne licea, np. „liceum ogólnokształcące” (allgemeinbildende Oberschule) lub „liceum zawodowe” (Fachoberschule).
A co ze słowem Lyzeum? Słowo zapożyczone z języka francuskiego jest staroświeckie, napotkamy na nie tylko w przypadku nazw własnych niektórych tradycyjnych szkół. W XIX wieku mianem tym określało się wyłącznie szkoły dla dziewcząt.
Samo Życie, wydanie 2/21 (589), tłumacz przysięgły mgr Adam Gałamaga
Powyższy tekst jest chroniony prawem autorskim. Wolno go powielać lub cytować wyłącznie za podaniem nazwiska autora i nazwy publikacji.
Rezygnacja z pomocy tłumacza przysięgłego przy poświadczeniu notarialnym może się okazać korzystna tylko pozornie, bowiem prawne i finansowe konsekwencje niepoprawnie przetłumaczonej i przez to źle
W Niemczech przyjęło się rozliczać prace tłumaczeniowe według tak zwanych linijek normowanych (niem. Normzeile). Jedna linijka normowana tekstu składa się z 55 znaków ze spacjami.
W jakich przypadkach konieczne jest tłumaczenie na posterunkach policji?Na podstawie dyrektywy 2010/64/UE w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym, każdemu
