„Renta” w języku polskim to okresowe świadczenie pieniężne dla osób niezdolnych do pracy lub współmałżonków zmarłego. „Emerytura” odnosi się do świadczenia stałego wypłacanego osobom po zaprzestaniu aktywności zawodowej. Zakres semantyczny niemieckiego słowa Rente obejmuje zarówno renty, jak i emerytury w znaczeniu polskim. Jak więc dokonać rozróżnienia, jeśli chcemy, aby Niemiec nas jednoznacznie zrozumiał?

Problem można rozwiązać stosując wyraz złożony. Na rentę z tytułu pełnej lub częściowej niezdolności do pracy (tzw. „renta inwalidzka”) powiemy Erwerbsminderungsrente, na emeryturę zaś – Altersrente lub Rente wegen Alters (dosłownie: „renta starcza”). Na emeryturę istnieją także określenia Pension lub Ruhegehalt, trzeba jednak pamiętać, że w niemieckim systemie odnoszą się one wyłącznie do urzędników, sędziów i żołnierzy. Z kolei słowa Ruhestand, a także Vorruhestand (wcześniejsza emerytura) są uniwersalne i obejmują wszystkich pracujących.

W Polsce istnieje wiele rodzajów rent, przy których łatwo o błąd w tłumaczeniu. I tak „renta rodzinna” (nazywana niekiedy rentą wdowią) nie ma jednoznacznego ekwiwalentu w języku niemieckim. Możemy powiedzieć Familienrente, ale nieubłagalnie zaznaczymy przy tym, że jest to świadczenie typowo polskie. Bez przypisu lub podania kontekstu dosłowne tłumaczenie będzie niezrozumiałe. Utarty niemiecki termin określający świadczenie dla członków rodziny zmarłej osoby, który należy wziąć pod uwagę, to Hinterbliebenenrente.

„Renta szkoleniowa” wypłacana w ramach przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy to Übergangsgeld. „Renta socjalna“ dla osób nieposiadających wystarczających okresów składkowych to Grundsicherung. „Rentę strukturalną” dla rolników przekazujących nieruchomości rolne następcom można opisać terminem Rente gegen Hofabgabe (analogiczne świadczenie zostało zlikwidowane w Niemczech kilka lat temu).

A co z osławioną Grundrente, nazywaną w dyskursie politycznym Respektrente, która została wybrana „Słowem Roku 2019” w Niemczech? Można przetłumaczyć to świadczenie bezpośrednio jako „emerytura podstawowa”, ale „emerytura najniższa” lub „emerytura minimalna” lepiej oddadzą esencję Grundrente. A ponieważ „emerytura respektowa” brzmi sztucznie i niezgrabnie, warto jest skorzystać z tłumaczenia opisowego takiego jak „podstawowe świadczenie emerytalne będące wyrazem szacunku dla weteranów pracy”, bo o to tutaj właśnie chodzi.

 

Samo Życie, wydanie 3/21 (590), tłumacz przysięgły mgr Adam Gałamaga

Powyższy tekst jest chroniony prawem autorskim. Wolno go powielać lub cytować wyłącznie za podaniem nazwiska autora i nazwy publikacji.