Poniższe artykuły zostały opublikowane w największym polskojęzycznym czasopiśmie w Niemczech „Samo Życie”. Rubryka ukazywała się w latach 2021-2022 i dotyczyła trudno przetłumaczalnych słów z języka polskiego na niemiecki.
Odpowiednikiem polskiego wójta był na terenie średniowiecznych Niemiec Vogt, miejscowy zarządca, zwykle o szlacheckim rodowodzie. To słowo nie jest już używane. W administracji lokalnej w Niemczech napotkamy na Ortsvorsteher lub Bezirksvorsteher lub niekiedy po prostu na Bürgermeister, czyli po polsku „burmistrza”. Bürgermeister jest używany także w przypadku bardzo małych gmin. Duże miasta mają często kilku […]
Specjalista to ogólnie rzecz biorąc Fachmann lub Spezialist. „Specjalista” pojawia się jednak przy różnych nazwach zawodu, które mają utarte odpowiedniki w języku niemieckim. Jeśli chcemy być precyzyjni w przekładzie, to powinniśmy stosować sformułowania rzeczywiście stosowane. I tak na przykład odpowiednikiem „lekarza specjalisty” jest Facharzt. Prawnik specjalizujący się w jakiejś gałęzi prawa (i posiadający stosowny tytuł […]
Prawie w każdej organizacji lub firmie napotkamy na prezesa. Sęk w tym, że w języku niemieckim jest kilka odpowiedników dla osób zajmujących takie stanowisko. Wybór właściwego słowa nie jest tylko kwestią stylistyczną, ponieważ niewłaściwie wybrane słowo może sprawić, że Niemiec nas niedokładnie zrozumie. Problem pojawia się na przykład w przypadku „prezesa zarządu”, którego trzeba różnie […]
Zarówno w prawie polskim, jak i niemieckim istnieje pojęcie więzi prawnej łączącej pracodawcę z osobą pracującą na stałe na jego rzecz. Tak zwany stosunek pracy (Arbeitsverhältnis) opiera się zazwyczaj na pisemnej umowie o pracę (Arbeitsvertrag). W takim wypadku określimy pracownika mianem Arbeitnehmer. Pracownicy z mianowania (w Polsce dotyczy to np. nauczycieli akademickich lub urzędników służby […]
To słowo ma wiele dosłownych i przenośnych znaczeń, co nastręcza sporo problemów przy tłumaczeniu na język obcy. Możemy być na przykład ogarnięci ciemnością lub mgłą, wówczas użyjemy w języku niemieckim umgeben lub (bardziej poetycko) umwoben. Możemy coś ogarnąć spojrzeniem, a więc betrachten lub anschauen. Wojna może „ogarnąć” kraj lub ogień może „ogarnąć” dom, w takich […]
Neutralnym i najczęściej używanym słowem jest z pewnością Bedienung. Można zastosować to słowo w odniesieniu do obsługi klienta lub gościa, ale także różnych przedmiotów i urządzeń (np. komputera). Analogicznie „samoobsługa” to Selbstbedienung. Synonimem Bedienung jest Handhabung wskazujące na manualną obsługę jakiegoś urządzenia. W języku technicznym napotkamy także na słowo Betrieb. Na przykład „obsługa sztaplarki” w […]
W prawie rzeczowym rozróżniamy „ruchomości” (np. samochód) oraz mienie nieruchome, czyli „nieruchomości”. Z zasady dla każdej nieruchomości w Polsce i Niemczech prowadzona jest księga wieczysta, czyli Grundbuch. W języku niemieckim popularnym określeniem na nieruchomość wszelkiego rodzaju jest słowo Immobilie. W terminologii prawniczej, z uwagi na różne rodzaje nieruchomości, stosuje się jednak inne sformułowania. I tak […]
Dowód w najszerszym znaczeniu to po niemiecku Beweis. Jeśli mamy na myśli konkretny przedmiot stanowiący dowód, to jest to Beweisstück. Środki dowodowe (np. w postępowaniu karnym) to Beweismittel. Ich zbiór stanowi sytuację dowodową w sprawie, czyli Beweislage. Jeśli sędzia rozpatruje dowody, to dokonuje wówczas Beweiswürdigung. Jako „dowód“ tłumaczymy także słowa Nachweis i Ausweis, mają one […]
